Een aantal jaren geleden had ik er nog nooit van gehoord: Atypische Myopathie, ook wel Weidemyopathie of esdoornvergiftiging genoemd. Totdat de paarden van een kennis ziek werden en één ervan het niet overleefde. Sindsdien duiken regelmatig in voor- en najaar de verontrustende berichten in de media weer op.

Toch wel een beetje geschrokken zag ik zojuist het zoveelste bericht over paarden die overleden waren aan de gevolgen van het eten van esdoornzaden. Reden temeer om hierover een artikel op Startlijsten.nl te plaatsen.

Esdoorn seriemoordenaar

In de lente ontkiemen de zaden van de esdoorn en dus is er weer het risico op vergiftiging en de spierziekte Atypische Myopathie. Hoewel de ziekte niet heel vaak voorkomt, heeft het wel vaak een dodelijke afloop.

De ontkiemende zaden en de bladeren van de esdoorn bevatten de giftige stof hypoglycine A. Door deze stof wordt de stofwisseling in de skeletspieren zodanig aangetast dat een paard moeilijk tot niet meer kan bewegen.

Symptomen

Als paarden deze kiemen (of in de herfst de zaden) opeten, kunnen ze een vergiftiging oplopen en atypische myopathie krijgen. De eerste verschijnselen hiervan zijn meestal spierzwakte of stijfheid. De zieke paarden vertonen veelal spiertrillingen en er is sprake van een verhoogde ademhaling en hartslag. De paarden gaan meer liggen of kunnen zelfs niet meer opstaan. Soms wordt hierdoor de diagnose koliek gegeven. Een duidelijk verschil met koliek is dat paarden met atypische myopathie vaak donkere, koffiekleurige urine hebben. Wanneer je het bloed laat onderzoeken, dan valt een enorme stijging van de spierenzymen op.

Atypische myopathie kan, ook bij kerngezonde paarden, binnen 24 uur fatale gevolgen hebben door de massale spierafbraak. Soms treedt atypische myopathie zo acuut op dat paarden dood in het land aangetroffen worden zonder dat een ziektebeeld is gezien.

Preventie

Het is belangrijk te voorkomen dat paarden deze zaailingen opeten. Dit kun je doen door de wei te controleren op aanwezigheid van zaadkiemen voordat de paarden de wei opgaan. Indien deze aanwezig zijn, moeten ze verwijderd worden.

Behandeling

Atypische myopathie wordt tegenwoordig steeds sneller als zodanig herkend en behandeld, maar is daarmee niet minder dodelijk geworden; 70% van de paarden bij wie deze ziekte geconstateerd wordt overlijdt.

Paarden met atypische myopathie lopen stijf en pijnlijk of kunnen helemaal niet meer staan en plassen koffiekleurige urine.

Bij verdenking van atypische myopathie moet meteen de veearts ingeschakeld worden. Het zieke paard moet onmiddellijk absolute rust krijgen en warm gehouden worden. Indien mogelijk moeten alle dieren van het weiland verwijderd worden. Transporteren van zieke paarden verergert de aandoening enorm, dus als het enigszins mogelijk is moet er ter plekke schuil- en behandelmogelijkheid gecreëerd worden. De dierenarts zal klinisch onderzoek en bloedonderzoek doen om de diagnose te bevestigen. Daarna zal hij zo snel mogelijk een intensieve behandeling opstarten. Deze bestaat uit toediening van diverse infusen. Verder wordt geadviseerd te behandelen met pijnstillers (NSAID’s), vitamine E en B2 en carnitine, het liefst via het bloed. Carnitine zorgt voor verwijdering van de gifstoffen en verbetering van het vetzuurmetabolisme.

Besmettelijk?

Atypische myopathie is niet besmettelijk, het komt echter toch regelmatig voor dat meerdere dieren in een groep getroffen worden door de ziekte. Dit komt omdat ze dezelfde leefomgeving delen. Doordat de zaadjes van de esdoorn op kleine helikoptertjes lijken kunnen zij bovendien in een groot gebied rondom de esdoorn terecht komen. Het hoeft dus niet altijd zo te zijn dat de bewuste esdoorn direct naast het weiland staat.