Rotstraal, bijna de helft van de paarden in Nederland heeft het wel eens! Maar hoe erg is het? Hoe komt het? En wat kunnen we er tegen doen? Binnenkort gaat er een onderzoek van start naar een alternatieve methode voor de behandeling van rotstraal. Heeft je paard rotstraal, lees verder en houd de site in de gaten.

De laatste drie maanden van het jaar zijn inmiddels weer begonnen, dit betekent vaak ook dat de meeste paarden weer meer op stal staan. Het feit dat de paarden het grootste gedeelte van de dag in hun box staan kan zorgen voor problemen. In de herfst- en wintermaanden treden er vaker problemen op: verkoudheid, droes, stalbenen, maar ook rotstraal. Uit pilotonderzoek¹ van de Gezondheidsdienst voor Dieren (GD) is gebleken dat ongeveer 48% van de paarden rotstraal heeft. Grote kans dus dat jij hier ook wel eens mee te maken hebt gehad.

Rotstraal is een infectieuze aandoening, de hygiëne van de omgeving speelt een grote rol bij het ontstaan ervan. Rotstraal wordt dan ook niet veroorzaakt door één specifieke ziekteverwekker, maar door degeneratieve (afbrekende) bacteriën en schimmels, die normaal in het milieu voorkomen. De meest voorkomende veroorzakers zijn de bacterie Fusobacterium necrophorum en de schimmel Candida Albicans, normale bewoners van het verteringsstelsel van mens en dier². Echter bij een verlaagde (plaatselijke) afweer kunnen deze beide micro-organismen ziekten veroorzaken, deze schimmel veroorzaakt bij mensen de meeste schimmelinfecties, de bacterie veroorzaakt bij de koeien tussenklauwontsteking en bij paarden veroorzaken ze rotstraal.

Wat gebeurt er bij een rotstraalinfectie?

Het woord zegt het eigenlijk al: de straal rot weg. De bacterie veroorzaakt necrose, dus het weefsel sterft af en dat geeft stank. Deze geur is dan ook een kenmerk van de rotstraalinfectie. Daarnaast komt er vocht uit de straal en soms zelfs pus. Het afsterven stopt meestal niet van zelf, daarom is het belangrijk dat het behandeld wordt. In de meeste gevallen is het paard niet kreupel, maar dit kan wel degelijk als gevolg van de rotstraalinfectie. Zeker wanneer de infectie naar binnen dringt. Er wordt beweerd dat mede hierdoor straalkanker ontstaat, maar hier zijn de specialisten nog altijd niet over uit.

Hygiëne en dagelijkse verzorging speelt een grote rol bij het voorkomen van rotstraal, maar ook de eigen afweermogelijkheden van het paard. Een paard met een diepe smalle straal heeft meer kans op rotstraal, omdat hierin het hoefmechanisme vaak minder werkzaam is. Dit mechanisme zorgt namelijk niet alleen voor een goede doorbloeding, maar ook voor het afstoten van vuil³. Daarnaast is de algehele weerstand van het paard een belangrijke factor, maar dit geeft ook een wisselwerking wanneer het paard rotstraal heeft.

Rotstraal behandelen

Rotstraal is relatief eenvoudig te behandelen, belangrijk is dat de hoefsmid het rotte gedeelte wegsnijdt. Daarnaast zijn er heel veel verschillende middelen te verkrijgen, van Egyptische zalf tot zinkoxide en van formaline tot teer. De meeste methoden zijn effectief tegen de rotstraal, maar het is niet allemaal even vriendelijk in het gebruik of voor het milieu. Teer is preventief goed te gebruiken, maar wanneer de infectie aanwezig is, is het af te raden omdat daarmee de infectie afgesloten wordt en daar zijn de veroorzakers van rotstraal juist heel bij mee, aangezien deze micro-organismen zonder zuurstof leven. Kopersulfaat is erg belastend voor het milieu, formaline valt binnen de categorie ‘mogelijk kankerverwekkend’⁴ en bij te lang gebruik verhard het de straal, wat natuurlijk ook problemen kan geven. Daar komt bij dat de meeste behandelmethoden berusten op het doden van micro-organismen, vroeg of laat kunnen er dus resistentieproblemen op gaan treden.

Om bovenstaande redenen is er, ondanks het feit dat er al een heel aantal producten zijn die helpen, een nieuw product ontwikkeld. Dit product is ontwikkeld door EM Agriton BV en ik, Sarah Roose, student Diergezondheidszorg aan Hogeschool Van Hall Larenstein te Leeuwarden, mag onderzoek doen naar de werking van dit product. Deze hoefgel is puur natuurlijk en de werking ervan berust op EM, Effectieve micro-organismen (denk aan yoghurt, bier, Yakult etc.). Hoe werkt dit dan? Hiervoor even een stukje “EM-theorie”: overal zijn micro-organismen aanwezig (bacteriën, schimmels en gisten), toch zijn er maar een klein aantal slechte en goede micro-organismen, daarnaast is er een grote groep “meelopers”, zij kiezen de kant van de meest aanwezigen. Dus als we door toevoegen van EM, goede micro-organismen de overhand kunnen geven zal het milieu in de straal in theorie gezond blijven. Ook in de praktijk wordt EM succesvol toegepast, tegen de eerder genoemde tussenklauwontsteking bij koeien bijvoorbeeld en een aantal mensen hebben het ook al met succes ingezet tegen rotstraal.

Na een aantal goede ervaringen willen we dit product op een iets grotere schaal onderzoeken. We hebben daarvoor een groot aantal paarden met rotstraal gevonden. Aanmelden voor het onderzoek is niet meer mogelijk, maar houd de site in de gaten voor meer informatie.

Voor meer informatie over EM en EM-producten, kijk eens op: www.agriton.eu/nl/Paarden of www.emnatuurlijkactief.nl

Bronnen:
1. Holzhauer, M. (2012). Hoefaandoeningen in beeld. Deventer: De Gezondheidsdienst voor Dieren.
2. Smith. (1975). The pathogenic anaerobic bacteria. Springfield: Charles C Thomas Publisher.
3. Nassau, J. R. van (2004) Hoefproblemen. Baarn: Forte Uitgevers BV (ISBN 90 5877 222 5).
4. Formaline. (2014) van De Gezondheidsdienst voor Dieren: www.gddiergezondheid.nl.